1. Cúm B có nguy hiểm không?
Cúm B là một trong những chủng cúm mùa phổ biến trong các mùa cúm hằng năm tại nước ta. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính mỗi năm có 1 tỷ trường hợp nhiễm cúm mùa trên toàn cầu, trong đó 3-5 triệu trường hợp bệnh trở nặng, 290.000 - 650.000 trường hợp tử vong.
Theo Bộ Y tế, tại Việt Nam mỗi năm ghi nhận 1,5 đến 1,8 triệu trường hợp nhiễm cúm. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do nhiễm các chủng virus cúm B, A/H3N2, A/H1N1. Trong đó virus cúm B lại được chia thành hai dòng phổ biến là: B/ Yamagata và B/ Victoria. Cả 2 dòng virus cúm trên hầu như không khác biệt về bản chất kháng nguyên và chỉ có thể lây từ người sang người, không có khả năng lây truyền qua động vật như cúm A.
Thời gian ủ bệnh của cúm B khá ngắn, chỉ rơi vào khoảng 1 đến 3 ngày. Tiếp đó, bệnh cúm B diễn tiến trong khoảng 3-5 ngày với triệu chứng sốt nhẹ hoặc cũng có thể sốt cao đến 41 độ C kèm hắt hơi, ho, sổ mũi. Các triệu chứng khi nhiễm cúm B tương tự với bệnh cảm hay các bệnh đường hô hấp thông thường, nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn. Virus cúm có khả năng lây lan ở mức độ trung bình. Có nghĩa rằng, 1 người nhiễm bệnh có thể lây cho 1-2 người khác chưa có miễn dịch. Một người lớn mắc cúm có khả năng lây bệnh cho người khác từ 1 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng và kéo dài 5-7 ngày. Thời điểm bệnh lây lan mạnh nhất là 3-4 ngày đầu của bệnh.
Việc phát hiện sớm triệu chứng cúm giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm bệnh cho những người xung quanh, có phương hướng điều trị kịp thời và ngăn bệnh trở nặng. Virus cúm B cũng có khả năng gây bội nhiễm và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách.
2. Cúm B lây lan qua đường nào?
Virus cúm B có 2 cách lây truyền chính:
- Thứ nhất, lây qua đường giọt bắn:
Khi bệnh nhân ho, hắt hơi mà không che miệng, mũi khiến người đối diện hít phải giọt bắn chứa virus, có nguy cơ mắc bệnh. Các giọt bắn nhỏ hơn ở dạng khí dung có khả năng bay xa hơn, nhưng lại ít khả năng chứa virus hơn, nên da số những người tiếp xúc với với bệnh nhân mới có nguy cơ mắc bệnh.
- Thứ hai, có thể lây khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết mũi, miệng và cổ họng.
Ví dụ như trên tay người bệnh khi chà xát mũi của họ. Do đó, vệ sinh tay sau khi hắt hơi và sử dụng khăn tay đúng cách là rất quan trọng cho việc phòng ngừa lây nhiễm cúm.
3. Tỷ lệ tử vong bởi cúm B
Tỷ lệ tử vong do cúm B có thể thay đổi theo từng mùa, quốc gia và khó ước tính. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính mỗi năm có 1 tỷ trường hợp nhiễm cúm mùa trên toàn cầu, trong đó 3-5 triệu trường hợp bệnh trở nặng, 290.000 - 650.000 trường hợp tử vong.
Theo báo cáo giám sát cúm mùa tại Úc vào năm 2023, 74% số ca tử vong liên quan đến cúm là do cúm A (không phân nhóm), 12% do cúm B, 11% do cúm A/ H1N1, 2% do cúm không phân nhóm và cúm A/ H3N2.
Tại Hoa Kỳ, trong mùa cúm 2022-2023, ước tính có 31 triệu ca nhiễm cúm, 360.000 ca nhập viện. Hầu hết mọi trường hợp đều phục hồi sau điều trị mà không để lại biến chứng, tuy nhiên cúm vẫn có khả năng gây tử vong ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và một số đối tượng nguy cơ cao khác. Trong mùa cúm 2022-2023, ước tính cúm khiến 21.000 người ở Hoa Kỳ tử vong. (1)
Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, tích lũy từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận hơn 132.000 trường hợp mắc cúm mùa, trong đó có 3 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2024 (267.401 ca mắc, 6 tử vong), số mắc giảm 54,8%, số tử vong giảm 3 trường hợp.
4. Biến chứng có thể xảy ra khi bị cúm B
Đa số trường hợp nhiễm cúm B thường nhẹ, bệnh nhân có thể tự khỏi. Tuy nhiên, không ít những trường hợp có bệnh cảnh rất nặng khi nhiễm cúm B, buộc lòng bác sĩ phải can thiệp ECMO (phương pháp oxy hóa qua màng ngoài cơ thể).
Không ít những trường hợp có bệnh cảnh rất nặng khi nhiễm cúm B, đặc biệt là những trường hợp tự ý điều trị, hay một số đối tượng nguy cơ cao.
Nguyên nhân của việc này là do nhiều trường hợp bệnh nhân khi nhiễm cúm thường không đến các cơ sở y tế để điều trị, thay vào đó tự mua thuốc điều trị tại nhà. Chỉ khi có các biểu hiện nặng, mới đến bệnh viện. Mặt khác, cúm B ở một số đối tượng nguy cơ cao như người cao tuổi và trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai... có nguy cơ tiến triển nặng hơn. Nếu không được điều trị và kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng trầm trọng, thậm chí là tử vong.
Ở trẻ em mắc cúm có thể diễn biến thành suy hô hấp, viêm phổi, viêm màng não, viêm thanh khí phế quản, viêm cơ tim, nhiễm khuẩn thứ phát... Ở phụ nữ mang thai, khi mắc bệnh lý liên quan viêm phổi có khả năng cao bị sẩy thai và sinh non.
5. Nhóm người dễ bị biến chứng khi mắc cúm B
Cúm B có thể gặp ở bất kỳ ai. Tuy nhiên, một số đối tượng có khả năng mắc bệnh cao hơn và nguy cơ biến chứng nặng hơn khi bệnh, bao gồm:
- Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi;
- Người cao tuổi, từ 65 tuổi trở lên;
- Phụ nữ đang mang thai hoặc vừa sinh con;
- Người suy yếu miễn dịch hoặc béo phì;
- Người có bệnh lý nền mạn tính như tiểu đường, tim mạch, hen suyễn.
Theo thống kê, tỷ lệ tử vong do cúm ở Hoa Kỳ cao nhất ở nhóm đối tượng người cao tuổi từ 65 trở lên. Trong mùa cúm 2023-2024, tỷ lệ tử vong do cúm ở nhóm tuổi này rơi vào khoảng 26,6/ 100.000 người. Bên cạnh người cao tuổi, trẻ dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sức đề kháng kém.
6. Trường hợp khẩn cấp cần đến bác sĩ để chẩn đoán và điều trị
Trong quá trình chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân nhiễm cúm B, nếu có các dấu hiệu trở nặng sau cần ngay lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất:
- Sốt cao từ 39,5 độ trở lên. Sử dụng thuốc hạ sốt và chườm ấm nhưng nhiệt độ không hạ. Hoặc người bệnh sốt cao từ 38,5 độ C quá 3 ngày nhưng không thuyên giảm.
- Người bệnh có nhịp thở bất thường, thở nhanh, thở rít, thở khò khè, rút lõm lồng ngực, co kéo cơ hô hấp.
- Mạch nhanh, lạnh chi;
- Người bệnh không ăn uống;
- Có biểu hiện mất nước như mắt trũng, môi khô, niêm mạc miệng, lưỡi khô, khát nước đòi uống nước, đi tiểu ít;
- Trẻ quấy khóc, li bì, co giật;
- Trẻ lớn đau bụng, ngực, nôn nhiều;
- Hoặc bất cứ lúc nào gia đình cảm thấy lo lắng về tình trạng người bệnh.
7. Cách phòng ngừa cúm B hiệu quả
Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh cúm là tiêm vắc xin nhắc lại hàng năm vào đầu mùa cúm. Vắc xin cúm được đánh giá an toàn và có hiệu quả cao, làm giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật. Theo nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, tiêm phòng cúm giảm tỉ lệ tử vong 70-80%, giảm nguy cơ nhập viện khi mắc cúm hoặc tăng nặng bệnh nền do cúm. Phụ nữ mang thai tiêm cúm giảm 40% nguy cơ nhập viện, 51% nguy cơ thai chế lưu, giảm 25% tỷ lệ sinh non và hơn hết là giảm tỉ lệ trẻ dưới 6 tháng tuổi phải nhập viện do cúm đến 72%.
Trong mùa cúm 2023-2024, vắc xin đã ngăn ngừa được khoảng 2.479 ca tử vong ở những người từ 65 tuổi trở lên. Mặc dù giá thành của vắc xin cúm thường không quá cao và dễ tiếp cận, nhưng hàng năm vẫn có một số lượng đáng kể người dân không tiêm vắc xin. Ví dụ, trong mùa cúm 2021-2022, chỉ có khoảng 37% người từ 18 đến 49 tuổi được tiêm vắc xin cúm.
Hiện Việt Nam đã có các loại vắc xin cúm Tứ giá có khả năng bảo vệ người dân trước 4 chủng virus cúm gồm A/H1N1, A/H3N2, B/Victoria và B/Yamagata bao gồm: Vaxigrip Tetra (Pháp) và Influvac Tetra (Hà Lan). Hai loại vắc xin dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn.
Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin cúm cho trẻ em và người lớn, đặt lịch tiêm vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ Phòng khám đa khoa Thiên Đức theo thông tin sau:
- Hotline: 0981 909 907
- Fanpage: Phòng khám Đa khoa Thiên Đức
Cúm B có nguy hiểm không còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và các yếu tố nguy cơ của người bệnh. Việc phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách cũng là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến diễn biến của bệnh cúm B. Để tránh những ảnh hưởng tiêu cực của cúm đến sức khỏe, người dân cần chủ động phòng bệnh bằng việc tiêm vắc xin.
