Trẻ sơ sinh chậm tăng cân là nỗi lo chung của nhiều ba mẹ. Thật ra, có nhiều cách tăng cân cho trẻ sơ sinh hay bí quyết tăng cân cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mà ba mẹ có thể tham khảo, chẳng hạn như đảm bảo nuôi con bằng sữa mẹ; cho bé bú mẹ đúng cách và đủ cữ; mẹ lưu ý hơn về dinh dưỡng để đảm bảo nguồn sữa mẹ chất lượng; đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc… Vậy cụ thể các cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân tốt và hiệu quả hơn là gì?
Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm tăng cân
Trẻ tăng cân chậm không phải lúc nào cũng là vấn đề đáng lo ngại. Mỗi trẻ thường có tình trạng riêng và tốc độ tăng cân khác nhau. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, một số trẻ có thể tăng cân chậm hơn, có cân nặng thấp hơn so với bạn bè cùng trang lứa. Trẻ sơ sinh thường sẽ bắt đầu tăng cân kể từ khi trẻ được khoảng 2 – 3 tuần tuổi.
Nếu trẻ không tăng, hay chậm tăng cân dẫn đến nhẹ cân, thiếu cân theo chuẩn, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển tổng thể của trẻ.
Để biết tình trạng nhẹ cân của trẻ có đáng lo hay không, có cần thăm khám bác sĩ và xem xét áp dụng những cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân hay không, ba mẹ không chỉ dựa vào hình thái bên ngoài của trẻ như còi cọc, gầy gò,… mà còn cần dựa vào các chỉ số cụ thể. Theo đó, hai cơ sở có thể giúp ba mẹ tham khảo đánh giá sự phát triển của con bao gồm:
1. Dựa vào biểu đồ tăng trưởng dành cho trẻ 0-5 tuổi
Để biết trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có đang tăng trưởng đều hay không, bạn có thể dựa theo biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn từ WHO dành cho trẻ 0-5 tuổi. Biểu đồ này sẽ giúp bạn có thể biết được ở độ tuổi của trẻ thì cân nặng như thế nào là hợp lý.
Nếu trẻ có cân nặng dưới cột mốc (được quy chiếu theo bảng) thì đó là dấu hiệu cho thấy bố mẹ cần xem xét lại, cho con đi khám hoặc quan tâm áp dụng thêm những cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân.
Ngược lại, nếu trẻ có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ đang thừa cân béo phì, cần bác sĩ tư vấn can thiệp.
2. Dựa vào nhật ký cân nặng của trẻ
Để xác định trẻ có chậm tăng cân hay không, có thể dựa trên nhật ký cân nặng của trẻ. Bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ cần ghi lại cân nặng của trẻ khi cân trẻ tại cùng một thời điểm trong ngày (chẳng hạn như sáng sớm trước khi ăn) và sau đó so sánh cân nặng theo tuần, theo tháng xem có sự thay đổi hay không.
Nguyên nhân trẻ sơ sinh chậm tăng cân thường gặp
Để tìm hiểu những cách cho trẻ sơ sinh mau tăng cân hiệu quả, trước tiên cần nắm được lý do vì sao trẻ không hay chậm tăng cân. Một số nguyên nhân có thể gây ảnh hưởng đến cân nặng của trẻ sơ sinh như:
- Trẻ bú ít, bú không đủ cữ, bú không đúng cách,… có thể khiến trẻ không nhận đủ calo cần thiết và làm cho trẻ không tăng cân được. Một số trường hợp đặc biệt trẻ phải dùng sữa công thức, cách pha sữa không đúng cũng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu, tăng cân của trẻ.
- Mẹ không ăn đủ các chất dinh dưỡng, không nghỉ ngơi nhiều, sử dụng thuốc,… làm ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ. Như vậy cho dù có áp dụng những cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân, cho trẻ bú nhiều thì trẻ sơ sinh cũng khó tăng cân khỏe mạnh.
- Các vấn đề sức khỏe liên quan đến hệ tiêu hóa của trẻ như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), tiêu chảy, bệnh celiac,… có thể khiến trẻ khó hấp thụ đủ chất dinh dưỡng và calo để tăng cân.
- Với những trẻ lớn hơn, đến tuổi ăn dặm, trẻ ăn dặm không đúng cách, không đúng thời điểm (thường từ 6 tháng tuổi), trẻ không dung nạp thực phẩm tốt (cơ thể trẻ nhạy cảm với một số loại thực phẩm nhất định, ví dụ như không dung nạp protein sữa) cũng là một nguyên nhân ảnh hưởng đến cân nặng của trẻ.
- Tình trạng rối loạn chuyển hóa khiến cơ thể trẻ khó xử lý, phân hủy hoặc lấy năng lượng từ thức ăn. Điều này khiến trẻ bú kém, ăn kém, dễ nôn mửa sau khi bú, không hấp thu được dinh dưỡng từ sữa,… dẫn đến không tăng cân.
- Một số tình trạng bệnh lý như bại não, hở hàm ếch, chậm phát triển,… có ảnh hưởng đến việc nuốt của trẻ, làm trẻ bú và ăn dặm khó khăn hơn. Ngoài ra, các vấn đề như nhiễm trùng, mắc bệnh tim mạch, suy hô hấp,… cũng khiến trẻ chậm tăng cân do cơ thể cần nhiều calo hơn bình thường để chống lại bệnh tật.
Hướng dẫn cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân hoặc trẻ nhỏ tăng cân hiệu quả
1. Nuôi con bằng sữa mẹ giúp trẻ sơ sinh tăng cân tối ưu
Đảm bảo nuôi con bằng sữa mẹ là một trong những cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân tốt nhất. Điều này là do sữa mẹ chứa nhiều chất béo, protein, carbohydrate và nhiều hợp chất hoạt tính sinh học như globulin miễn dịch, lactoferrin và cytokine. Các hợp chất miễn dịch trong sữa mẹ đã được chứng minh là có tác dụng hạn chế nhiễm trùng đường tiêu hóa, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm tai giữa cấp tính, phản ứng dị ứng và nhiễm trùng đường tiết niệu. Từ đó, trẻ duy trì sức khỏe tốt và tăng cân hiệu quả.
2. Cho con bú đúng cách
Một trong những cách để trẻ sơ sinh tăng cân nhanh hơn chính là điều chỉnh thời gian giữa các lần cho trẻ bú phù hợp. Mẹ cần cho trẻ bú đủ lượng sữa theo nhu cầu. Nếu trẻ có các dấu hiệu đói như quấy khóc, chép miệng, tỏ ra khó chịu… thì mẹ nên cho trẻ bú kịp thời để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ.
Tuy nhiên, mẹ không nên cho trẻ bú liên tục, ép trẻ bú ngay khi trẻ đã no và nhả ti mẹ ra. Điều này dễ gây tác dụng ngược, khiến trẻ bú một lượng sữa vượt hơn thể tích dạ dày và gây nôn trớ, rối loạn tiêu hóa làm trẻ khó hấp thu.
Khi cho trẻ bú sữa mẹ, mẹ nên chú ý để đầu và thân trẻ nằm trên cùng một đường thẳng sao cho bụng trẻ tiếp sát với bụng mẹ, mũi trẻ đối diện với núm vú. Đỡ đầu và mông trẻ để giữ cho trẻ ở trong tư thế thoải mái nhất giúp trẻ có cảm giác “ngon miệng” hơn khi bú mẹ, bé sẽ bú đủ lượng sữa cần thiết.
Với trẻ bú bình, cần chọn núm vú mềm, không có mùi nhựa. Chọn núm vú có đầu vừa phải, phù hợp với độ rộng của miệng và lực hút của trẻ để bé bú đạt hiệu quả cao nhất.
Mẹ nên cho trẻ bú tại không gian yên tĩnh, thoải mái và mát mẻ. Việc này sẽ khiến trẻ dễ chịu, từ đó cảm thấy ‘ngon miệng’ và bú nhiều hơn, hấp thu đầy đủ lượng dưỡng chất cơ thể cần.
3. Trẻ sơ sinh ngủ đủ giấc sẽ tăng cân tốt hơn
Giấc ngủ đối với trẻ sơ sinh đóng vai trò quan trọng, được ví như một ‘chất dinh dưỡng’ trong quá trình phát triển thể chất. Bố mẹ nếu muốn tìm cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân, cần đảm bảo trẻ được ngủ đủ giấc, để trẻ có tinh thần thoải mái, có đầy đủ sức khỏe, bú đủ lượng sữa cần thiết, từ đó giúp trẻ tăng cân tốt hơn.
4. Mẹ ăn thêm các thực phẩm phù hợp để sữa mẹ đủ lượng và chất cho con
Trong trường hợp trẻ chậm tăng cân do chất lượng sữa mẹ không đảm bảo thì bí quyết tăng cân cho trẻ sơ sinh là mẹ cần thay đổi chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt của mình. Mẹ nên ưu tiên các loại thực phẩm đầy đủ chất dinh dưỡng để sữa mẹ đạt chuẩn về chất và lượng, từ đó trẻ bú mẹ sẽ giúp trẻ tăng cân khoa học.
Ngoài chế độ dinh dưỡng, mẹ nên tránh âu lo, căng thẳng, giữ tâm trạng thoải mái và thư giãn cũng giúp nguồn sữa mẹ có đủ số lượng và chất lượng dinh dưỡng. Mẹ nên tập thể tập thể dục nhẹ nhàng, nghe nhạc, đi tản bộ, ăn uống nghỉ ngơi điều độ… để thư giãn và kích thích tuyến sữa.
6. Chọn sữa công thức phù hợp cho con nếu mẹ không đủ sữa
Bú sữa mẹ là cách cho trẻ sơ sinh tăng cân tốt nhất nhưng nếu mẹ không đủ sữa hoặc sữa không đảm bảo dưỡng chất, bố mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng thêm sữa công thức để đảm bảo trẻ không bị thiếu hụt năng lượng.
Bố mẹ cần chọn sữa từ các thương hiệu uy tín, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ, thành phần của sữa trước khi cho trẻ dùng và cần thời gian để quan sát xem trẻ hợp với loại sữa nào.
7. Tăng đề kháng và bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh
Tăng đề kháng và bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh cũng là một cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân. Khi trẻ có hệ miễn dịch khỏe mạnh, ít mắc bệnh, cơ thể của trẻ cũng sẽ hấp thu và chuyển hóa chất dinh dưỡng tốt hơn, tăng cân đều hơn.
8. Đưa bé đi khám nếu bố mẹ lo lắng
Nếu cảm thấy trẻ bị chững cân, khó lên cân, bố mẹ nên đưa trẻ đến các bệnh viện có chuyên khoa nhi và khoa dinh dưỡng gặp bác sĩ để được kiểm tra, chẩn đoán và thực hiện một số xét nghiệm (nếu có) nhằm đánh giá xem trẻ đang gặp những vấn đề gì, từ đó tư vấn điều trị, góp phần hướng dẫn cách giúp trẻ sơ sinh tăng cân phù hợp.
Khám và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ tại Phòng khám Đa khoa Thiên Đức
Khi trẻ có các dấu hiệu chậm tăng cân, chững cân, ba mẹ nên sớm đưa trẻ đến cơ sở khám chữa bệnh uy tín có chuyên khoa nhi và dinh dưỡng, điển hình như Phòng khám Đa khoa Thiên Đức để được tư vấn, chẩn đoán và đưa ra lộ trình điều trị thích hợp.
Phòng khám Đa khoa Thiên Đức có sự phối hợp bác sĩ chuyên khoa Nhi cùng với hệ thống máy móc hiện đại, tiên tiến, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán đúng và điều trị hiệu quả.
Bố mẹ có thể đặt lịch cho bé thăm khám tại Phòng khám Đa khoa Thiên Đức thông qua website, hoặc fanpage Phòng khám Đa khoa Thiên Đức hoặc liên hệ trực tiếp đến hotline: 0981 909 907 để được hỗ trợ.